Οι Νιάλες, η ευρύτερη περιοχή που βρίσκεται ψηλά βορειοανατολικά των Αγράφων, ανάμεσα της Γραμμένης ράχης, του Καταραχιά (2002μ.), της Πλάκας, των Πέντε Πύργων (2003μ.), του Σβόνι (2039μ.) και της Τούρλας (1827μ.). Εκεί και οι ποιμενικοί οικισμοί, η Νιάλα, ο Χαλιάς και η Παλιόλακκα. Στο ''αλπικό'' τούτο τοπίο, σαν βρεθείς την άνοιξη, ή και καλοκαίρι ακόμα, δεν ξέρεις τι καιρικές συνθήκες επικρατούν. Πολλές φορές, Ιούνιο μήνα στις Νιάλες, θαρρείς πως βρίσκεσαι στη καρδιά του χειμώνα. Εξού και τ' όνομά τους, από την νίλα.

Στις 12 Απρίλη του 1947, αντάρτες του Δημοκρατικού Στρατού, βρίσκονται εγκλωβισμένοι στα Άγραφα από τον Κυβερνητικό στρατό, που είχε πιάσει όλα τα περάσματα διαφυγής τους. Αποφάσισαν να διασπάσουν τον κλοιό στις Νιάλες οι οποίες φυλάσσονταν και αυτές. Οι καιρικές συνθήκες έδειχναν καλές εκείνο το απόγευμα του Απρίλη και έτσι, αντάρτες, πολίτες και ζωντανά, ανηφόρισαν χωρίς τη ''πολυτέλεια'' της δεύτερης σκέψης. Στη πορεία άρχισε να βρέχει και όσο ανέβαιναν γίνονταν χιονόνερο, στη σκέψη τους η ματαίωση, αλλά δεν είχαν άλλες επιλογές, έπρεπε να διασπάσουν πάση θυσία, διαφορετικά θα πιάνονταν σαν τα ποντίκια στη φάκα. Το χιονόνερο μετατρεπόταν σε χιονοθύελλα όσο ψηλότερα ανέβαιναν, το κρύο θάνατος, κάποιοι άρχισαν να πέφτουν και να χάνουν τις αισθήσεις τους, δεν έπρεπε όμως να σταματήσουν. Η εμπροσθοφυλακή φτάνει στη ράχη της Γραμμένης, όπου αντικρίζει τις σκηνές των φαντάρων και τις σκοπιές τους κενές, η χιονοθύελλα μαίνονταν σκληρή και το ένστικτο της επιβίωσης αναγκάζει πολλούς αντάρτες να μπούνε στις σκηνές αψηφώντας το κίνδυνο της σύγκρουσης μεταξύ τους. Σε μια σκηνή που μπήκαν μέσα πιάνοντας μια γωνιά, έβλεπαν τους φαντάρους κουκουλομένους και τουρτουρίζοντας να τους παρατηρούν. Ησυχία, μόνο η μανιασμένη χιονοθύελλα ακούγονταν. Κάποια στιγμή, ένας φαντάρος σπάει τη σιωπή, προσφέροντας τους σταφίδες και κονιάκ λέγοντας τους, μόλις καταλαγιάσει ο καιρός μπορούν να φύγουν. Έτσι κι έγινε, πολλοί όμως πέθαναν από το κρύο την άνοιξη του 47, αφήνοντας την τελευταία πνοή τους στις παγωμένες Νιάλες.